Jazz Corner... Dave Brubeck, in memoriam.

Ο Dave Brubeck έφυγε από τη ζωή από καρδιακή προσβολή μία μόλις ημέρα πριν από τα 92ά γενέθλιά του, στις 5 Δεκεμβρίου 2012. Πρωτοπόρος, μουσικά εκπαιδευμένος, αναμορφωτής της τζαζ, χαρακτηριζόταν από αστείρευτο δυναμισμό και ενέργεια, διαρκή περιέργεια, χιούμορ και αυτοσαρκαστική διάθεση. Σε συνεντεύξεις συχνά έλεγε ότι δεν ήθελε αρχικά να γίνει μουσικός και γι' αυτό σπούδασε κτηνιατρική, αλλά γρήγορα τον κέρδισε η μουσική και ευτυχώς δεν τον έφαγαν… τα άγρια θηρία.

Έζησε μια ζωή πλούσια σε εμπειρίες. Περιόδευσε με τον Duke Ellington και την Ella Fitzgerald. Ηχογράφησε με όλα τα μεγάλα ονόματα της jazz όπως ο Louis Armstrong, ο Jimmy Rushing και η Carmen McRae.  Δημιούργησε το επιτυχημένο κουαρτέτο Dave Brubeck Quartet. Πούλησε εκατομμύρια δίσκους στον κόσμο. Έγινε εξώφυλλο στο Τime όντας μόλις ο δεύτερος τζαζίστας, μετά τον Louis Armstrong, που απολάμβανε αυτή την τιμή. Τέλος τιμήθηκε διεθνώς με πολλά βραβεία για το σύνολο του έργου του και της προσφοράς του. Ακόμα και ο Gorbachev τον είχε καλέσει για ιδιωτικό ρεσιτάλ στη Μόσχα. Ο κορυφαίος μουσικός, με το «Take Five» ανέτρεψε με ριζοσπαστικό τρόπο τα κλασικά του ακούσματα, που παρ όλα αυτά σε όλη τη ζωή του τιμούσε και μελετούσε. Το πασίγνωστο κομμάτι του θεωρείται το δημοφιλέστερο στην ιστορία της τζαζ και όχι μόνο: ο Brubeck με το Take five αναδεικνύεται προάγγελος της μουσικής των 60′s.

Γεννημένος στην Καλιφόρνια στις 6 Δεκεμβρίου 1920, άρχισε μαθήματα πιάνου με δασκάλα τη μητέρα του, όταν όμως μετακόμισαν οικογενειακώς σε ράντσο στους πρόποδες της Σιέρα Νεβάδα, έγινε... «καουμπόι», βοηθώντας καθημερινά τον πατέρα του. Τα Σαββατοκύριακα απελάμβανε τη μουσική, παίζοντας πιάνο στα clubs αλλά χωρίς να προβληματίζεται ιδιαίτερα. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έφυγε για την Ευρώπη. Ήταν μια διαφορετική μάχη αυτή που έδωσε εκεί, παίζοντας πιάνο για να τονώσει το ηθικό των στρατιωτών. Όταν επέστρεψε, υλοποίησε το καλά κρυμμένο του όνειρο, σπουδάζοντας στο Μills College του Ockland σύνθεση και ενορχήστρωση. Παράλληλα, με  το πρώτο του μουσικό σχήμα, το Dave Brubeck Octet, έπαιζαν σε φοιτητικές εστίες και κατακτούσαν την εμπειρία της συνέπειας, που απαιτεί ένα μεγάλο ή ένα μικρό μουσικό σύνολο. Eκείνη την εποχή ο Brubeck έσκυψε με σοβαρότητα πάνω από τη ρομαντική μουσική. Προσπάθησε να χρησιμοποιήσει ρομαντικές συνθεσιακές λεπτομέρειες στη δική του μουσική, μελετώντας με ενθουσιασμό τη γραφή του F. Chopin.

Πάνω από 250 έργα σε τζαζ ύφος έγραψε ο Brubeck στην πολύχρονη πορεία του, έγραψε  μουσική για μπαλέτο, ορχηστρική μουσική, ορατόρια. Η συμβολή του στην εξέλιξη της τζαζ είναι ότι κατόρθωσε να κάνει δημοφιλές και προσιτό το είδος στο παγκόσμιο κοινό. Με τις καινοτομίες του και τους απρόσμενους πειραματισμούς του πρότεινε καινούργιες κατευθύνσεις: πότε με τον υπνωτικό ρυθμό των 5/4 του «Take Five», πότε με τα ξέφρενα 9/8 του «Blue Rondo a la Turk» και πότε με τις πολυμορφικές διασκευές του και την απλόχερα χρησιμοποιούμενη πολυτονικότητα, που όπως ομολογούσε τον προβλημάτιζε πολύ και την απολάμβανε πάντα σαν προσωπική του κατάκτηση. Ο θρυλικός τζαζίστας δεν σταμάτησε να συνθέτει, να παίζει με πάθος πιάνο και να ηχογραφεί σχεδόν μέχρι το τέλος. Το τελευταίο του άλμπουμ, «Indian Summer», κυκλοφόρησε το 2007, ενώ το 2009 έφερε εις πέρας ως σολίστας μια  τρίμηνη περιοδεία.

Λυκαβηττός 1996

Στη χώρα μας εμφανίσθηκε δύο φορές. Το καλοκαίρι του 1983 στο Ηράκλειο της Κρήτης και στο Θέατρο του Λυκαβηττού το καλοκαίρι του 1996. Τη χρονιά που μας πέρασε και με την ευκαιρία της συμπλήρωσης ενός έτους από το θάνατό του οι Έφη Αγραφιώτη και Γιώργος Κοντραφούρης ανέδειξαν το πιανιστικό του έργο μέσα από σειρά συναυλιών με αποκορύφωση εκείνη που διοργανώθηκε στις 5 Δεκεμβρίου από το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β & Μ ΘΕΟΧΑΡΑΚΗ. Το ελληνικό κοινό είχε την ευκαιρία να ακούσει έργα, που εκτός του Points on Jazz, παίχτηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα παρουσία ενός από τους γιους του συνθέτη στο ακροατήριο. Εδώ μπορείτε να ακούσετε αντιπροσωπευτικά δείγματα.

Επιμέλεια Παρουσίασης: Αναστασία Τσαγκάρη

Το κείμενο είναι επαναδιατύπωση του κειμένου που συνόδευε το πρόγραμμα της συναυλίας που οργάνωσε το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β & Μ ΘΕΟΧΑΡΑΚΗ